Hebzucht en begeerte
Wanneer heil en zegen worden gewenst, heeft het er veel van dat een jaar voorbij is en dat de wensen voor het aankomende jaar de ontvanger geluk zullen gaan brengen. Althans, dat leid ik af van de heil maar voor wat betreft de zegen is het vaak een ander verhaal. Dat heeft veel weg van een tintje dat neigt naar iets religieus. En dat religieuze tintje laat zich tegenwoordig op velerlei manieren verantwoorden. In die zin dat het geloof niet direct meer die rol speelt als het in het verleden deed. Nu kun je rustig met een klankschalenmeditatie dan wel met een Zen gedachte naar voren komen. Anders wordt het wanneer een religie met een zeker fanatisme wordt uitgeoefend. Waarbij het gegeven dat ’te vuur en te zwaard’ zaken worden opgedrongen, een averechts effect kunnen gaan sorteren. Ik spreek bewust over een mate van opdringen. Nu kan ik eenvoudigweg mijn schouders ophalen wanneer anderen proberen mij op andere gedachten te gaan brengen, kan ik zaken stomweg negeren, maar kom ik gelijktijdig tot de ontdekking dat juist die zaken mij niet geheel onberoerd laten. Ook bij mij slaat het fenomeen van ‘ieder voor zich’ toe. En dat een hogere macht zich dar iets van aantrekt, ook dat laat zich dit keer niet weerspreken. Sterker nog, in zekere zin laat juist die hogere macht het in de regel afweten. Zelfs woorden als geloof, hoop en liefde lijden in zekere zin een kwijnend bestaan. Het zijn dan ook de mensen zelf die tegenwoordig niet veel verder kijken dan dat de straat lang is, de wijk groot is en dat de stad niet veel meer blijkt te zijn dan een agglomeratie van huizen, straten, wijken en her en der een plein. Winkelcentra die de mens proberen te verleiden en een constante aankondiging van ‘sale’ die juist die mens die daar gevoelig voor is binnenlokken. En de illusie dat je, juist door de korting die je hebt gekregen, de marge van de winkelier vergroot. Korting dan wel drie voor de prijs van twee halen de mens over om zijn hebzucht te vergroten. Gelijk vandaag een artikel in de krant stond waarin hebzucht, wellust en macht toch een drietal uitzonderlijke fenomenen zijn. De begeerte naar altijd meer. Anselm Grun, een monnik van de Benedictijnen-abdij van Munsterschwarzach, filosoof, theoloog en bedrijfskundige schreef daar een boek over: Hebzucht en begeerte. Hij stelt dat deze begrippen een verslavende werking kunnen hebben. ‘Hoe krijg ik meer van wat ik al heb”‘ Dat kan geld zijn, maar ook aandacht of zekerheid. Begeerte en hebzucht bedrukken en verdrukken ons, meent Grun. Ze beroven ons van onze innerlijke vrede. Iets verder in het artikel stelt hij dat ‘Echt plezier in het leven heb je alleen als je volstrekt in het moment leeft. Kijk liever naar wat je hebt en wees daar dankbaar voor.’ kijk, dat zijn woordn dan wel overdenkingen die ertoe doen. In die woorden kan ik me voor een belangrijk deel vinden. Maar dat ik af en toe mezelf betrap op vormen van hebzucht die mijn begeert doen toenemen…